تستوسترون

تستوسترون – ساخت و ترشح تستسترون

میزان تستسترون در خون افراد مذکر در سه دوره از زندگی نسبتاً بالاست:

• دوره جنینی
• دوره نوزادی
• دوره بزرگسالی

غلظت تستسترون در جنس مذکر از هفته هشتم جنین شروع به افزایش نموده و قبل از تولد کاهش می یابد.

سپس در دوره نوزادی مجدداً سطح آن بالا رفته و چند ماه پس از تولد سطحش پایین می آید. سطح تستسترون در خون جنس مذکر قبل از بلوغ پایین است (‌‌‌۲۰ نانوگرم در دسی لیتر)، ولی به هنگام بلوغ ترشح از غده هورمونهای توأم با LH و FSH هیپوفیز افزایش می یابد، به این دو هورمون گنادوتروپین میگویند. هورمون های LH و FSH رشد بیضه، اسپرم سازی و تولید استروئیدها را تنظیم می کند. هورمون رشد اثر روی بیضه ها را تقویت می کند در حالی که استروژن ها این اثر را کاهش می دهند. در خون، ۴۴درصد تستسترون به پروتئین باند کننده هورمون متصل میشود، ۲درصد آن آزاد بوده و بقیه به آلبومین و پروتئین های دیگر متصل است.

هورمون LH بیشتر روی سلول های لیدیگ بیضه اثر می کند، این سلول ها عمل استروئید سازی به ویژه ترشح تستوسترون را به عهده دارند. هورمون های FSH عمدتاً روی  اسپرم سازی و تولید منی تاثیر می گذارد، ولی بین این دو تداخل بیشتری وجود دارد طوری که FSH ساخت تستوسترون را نیز تشدید می کند و از طرف دیگر برای اسپرم سازی و بلوغ آنها ضروری است. مهم است بدانید که ترشح LH و FSH از هیپوفیز حالت نوسانی دارد یعنی در ساعت مشخصی از شبانه روز سطح ترشح آن زیاد است.

در حیوانات تزریق تستسترون ترشح LH را مهار کرده و در نتیجه باعث آتروفی بافت بینابینی ببضه می گردد.

تستسترون علاوه‌ بر بیضه توسط تخمدان و قشرغده فوق کلیوی نیز ساخته می شود. میزان تولید تستسترون در یک زن ۰/۲۵ میلی گرم در روز است که نصف آن در بافت های دیگر بدن از تبدیل آندروستندیون به تستسترون حاصل می‌شود. میزان تستوسترون در خون زنان ۱۵ تا ۶۵ نانوگرم در دسی لیتر می باشد. در جنین مذکر تولید تستسترون توسط قشر غده فوق کلیوی جهت حفظ اسپرم سازی و صفات ثانویه جنسی کافی نیست ولی تحت برخی شرایط غیر طبیعی مانند سرطان غده فوق کلیوی تولید آندروژن ها افزایش می یابد.

تستسترون یک آندروژن است هورمونی استروئیدی که آثار عضله سازی دارد. ضمنآ این هورمون به دلیل نقشی که در عضله در حفظ و رشد بافت های عضلانی و استخوانی دارد، هورمون آنابولیکی است.

در دوران کودکی و تا سن ۱۰ تا ۱۳ سالگی، تستوسترون ناچیزی تولید می‌شود، از این سن به بعد تحت تاثیر هورمون لوتئینی، تولید تستسترون به یک بار افزایش می یابد. (هورمون لوتئینی یک هورمون گنادوتروفیکی است که از غده هیپوفیز قدامی ترشح می شود). این فوران تستسترون مسئول متمایز شدن ویژگی ها و بلوغ اندام های جنسی مردان است و صفات جنسی ثانویه را گسترش (تکامل) می دهد.

نقشهای فیزیولوژیکی تستوسترون

• افزایش سنتز پروتئین و در نتیجه رشد عضله
• گسترش و بلوغ اندام های جنسی مردانه
• گسترش صفات ثانویه جنسی
• افزایش رویش مو در بدن
• گسترش مردانه شدن صدا
• گسترش الگوی تهور (بی‌باکی) مردانگی
• گسترش میل جنسی
• کنترل روند تشکیل اسپرماتوزوئیدها (اسپراماتوژنز)
• تهاجمی شدن رفتار
• تعامل با صفات رشدی اپی‌فیزی و در نتیجه شریک شدن در رشد طولی استخوان های طویل و متعاقب آن توقف رشد به دلیل جوش خوردن صفات رشدی
• افزایش ترشحات غدد پوستی (سباسه) و در نتیجه شریک شدن در آکنه ( جوش غرور)
• نقش احتمالی در سنتز گلیکوژن