ویتامین آ

ویتامین آ (A) که نام شیمیایی آن رتینول (Retinol) می باشد برای تولید رنگدانه هایی در چشم به نام رُداُپسین (Rhodopsin) ضروری می باشد که این رنگدانه ها باعث می شود که ما در تاریکی نیز بتوانیم چیزها را ببینیم. ویتامین آ برای حفظ مرطوب بودن مخاط پوشاننده دهان و ریه‌ها، رشد کافی بافتهای بدن و حفظ نمو قدرت استخوان ها، متعادل نمودن دستگاه تناسلی بدن و سلامت نگه داشتن پوست بدن لازم میباشند. این ویتامین در پاسخ سیستم ایمنی بدن و کمک به مبارزه با عفونت های باکتریایی، ویروسی و قارچی نقش مهمی دارد.

مقدار مورد نیاز ویتامین آ برای بزرگسالان ۸۰۰ میکروگرم می باشد که این مقدار برابر است با مقدار ویتامین A موجود در سه گرم جگر گوساله یا ۸ عدد تخم‌مرغ. خود بدن هم می تواند ویتامین‌ آ را بسازد که برای انجام این کار از بتاکاروتن (beta- caroten) استفاده می‌کند. بتا کاراوتن رنگندانه روشنی است که در سبزیجات و میوه ها یافت می شود (به خصوص در هویج این ماده زیاد می باشد). ویتامین A که در قرص ها و داروهای مکمل وجود دارد معمولا در پایه روغنی بوده و از روغن ماهی ساخته می‌شود.

هشدار در مورد ویتامین A

ویتامین آ در سلولهای چربی بدن ذخیره می شوند بنابراین اگر بیش از مقدار مورد نیاز روزانه مصرف شوند در طول زمانی که من در این سلولها انباشته شده و سمی شوند.

مصرف روزانه ۳۰۰ میلی گرم ویتامین A در بزرگسالان و ۱۰۰ میلی گرم در کودکان مضر می باشد و باعث ریزش موها، استفراغ، سردرد، آسیب رسیدن به استخوان‌ها، دوتایی دیدن چیز ها و صدمات کبدی می‌شود. مصرف روزانه ویتامین A نباید در مردان از ۹۰۰۰ میکروگرم و در خانم ها از ۷۵۰۰ میکروگرم بیشتر شود. بهترین توصیه این است که هیچ گاه از دو برابر میزان نیاز روزانه (۸۰۰ میکروگرم )بیشتر مصرف نکنید( یعنی ۱۶۰۰ میکروگرم). خانم های حامله باید از مصرف داروها و مکمل های حاوی ویتامین آ خودداری نمایند زیرا مصرف روزانه  ۳۳۰۰ میکروگرم می‌تواند باعث بروز نقائصی در جنین و ایجاد اختلالاتی در رشد آن بشود.

موارد استفاده های درمانی از ویتامین آ

بیماری پسوریازیس و آکنه ( جوش های غرور جوانی): مصرف مقادیر زیاد ویتامین A می تواند به بهبود بیماری پسوریازیس و آکنه کمک نماید که این کار را با کمک به تغییر در مسیری که سطح پوست تشکیل می شود انجام می دهد. این درمان باید تحت نظر یک پزشک انجام شود.

سرطان: در صورتی که به مقدار کافی ویتامین A خورده شود، عمل عوامل سرطان زایی که باعث تغییراتی در سلولهای بدن می‌شود ممکن است کاهش پیدا کند. اگر میزان ذخیره ویتامین آ در بدن کم باشد، مصرف داروها و مکمل های حاوی ویتامین A می توانند به پیشگیری از بروز سرطان کمک نمایند.

بیماری های تنفسی: داروها و مکمل های حاوی ویتامین آ ممکن است باعث کاهش بیماری های تنفسی در کودکان شود‌

آب‌سیاه (گلوکوم ): اگر بیمار مبتلا به آب سیاه چشم که در رژیم غذایی اش ویتامین آ کم مصرف می شود از داروها و مکمل های حاوی ویتامین A استفاده نماید ممکن است برایش سودمند باشد.

سرخک: استفاده از یک دوره داروهای حاوی ویتامین آ در کودکانی که در رژیم غذایی شان ویتامین A کم وجود دارد ممکن است به میزان زیاد سبب کاهش خطر بیماری سرخک شود.

کمبود ویتامین آ می تواند باعث بروز مشکلات و بیماریهای زیر شود:

⚫افزایش احتمال ابتلا به عفونت ها

⚫شب کوری

⚫کم بودن رشد کودکان

⚫خشکی و پوسته پوسته شدن پوست بدن

⚫ناراحت شدن از نور زیاد

⚫خشکی و بی حالت شدن چشم ها

⚫التهاب لثه  (ژنژیویت)

⚫عدم رشد کافی مینای دندان در کودکان

غذاهای سرشار از ویتامین A

در ۱۰۰ گرم از مواد غذایی زیر مقدار ویتامین آ برابر است با:

جگر گوساله  ۲۹۷۳۰ میکروگرم

کره                  ۸۱۵ میکروگرم

مارگارین            ۷۸۰ میکروگرم

زرده تخم مرغ       ۵۳۵ میکروگرم

پنیرخامه ای       ۳۸۵ میکروگرم

شیر پرچرب          ۵۲ میکروگرم

ماهی                 ۴۵ میکروگرم