عملکرد پروتئین

عملکرد پروتئین – اسیدهای آمینه ساختار اصلی پروتئین ها هستند. بیش تر پروتئین ها پلی پپتیدهایی با بیش از ۳۰۰ اسید آمینه هستند. به طور معمول ۲۰ نوع اسیدهای آمینه متفاوت در پروتئین وجود دارد. پروتئین های اکتین، تروپومیوزین، تروپونین و میوزین اجزای انقباضی عضله هستند.

مهمترین نقش اسیدهای آمینه پروتئین سازی است. همچنین در نقش پیک های عصبی نیز ظاهر میشوند. ضمنآ به عنوان پیش ساز مولکولهای مهمی در بدن عمل می کنند. مثلآ تیروزین، هورمونهای تیروئید T_{3 –} T₄  و کاتکولامین ها را می سازد.

تریپتوفان به سروتونین که یک پیک عصبی یا هورمون مهم بدن است تبدیل میشود. هیستدین پیش ساز هیستامین است ( به حساسیت و آلرژی پاسخ می دهد ).

اسیدهای آمینه نقش مهمی در سوخت و ساز بسیاری از اندامها و بافت ها دارند. اسیدهای آمینه صرفآ پیش ساز ساخت پروتئین نیستند بلکه آنها پیش ساز و تنظیم گر ساخت میانجی های متابولیکی و ترکیباتی هستند که فعالیت زیست شناختی (بیولوژیکی) تنظیمی (مانند میانجی های عصبی، هورمون ها، DNA و RNA ) دارند.

پروتیئن ها ساختاری برای همه ی سلول های بدن انسان فراهم می کنند . آن ها بخش یکپارچه ی غشای سلول، سیتوپلاسم و اندامک ها هستند. عضله، پوست و مو دارای مقدار زیادی پروتیئن هستند. مواد معدنی استخوان ها و دندان ها در یک ساختار پروتیئنی قرار دارند. اگررژیم غذایی کم پروتئین باشد، این ساختار ها تجزیه می شوند که پیامد آن کاهش توده ی عضلانی، از دست رفتن قابلیت ارتجاعی پوست و مو های شکننده است. بسیاری از پروتئین ها آنزیم هایی هستند که سرعت واکنش های شیمیایی را افزایش می دهند.

برخلاف چربی و کربوهیدرات، پروتئین به بیماری هایی مانند سرطان، پوسیدگی دندان یا تصلب شریان ها ارتباط ندارد. به همین دلیل، پروتئین با سلامت ارتباط داشته و بسیاری شرکت ها از این ارتباط در راهبرد های بازاریابی خود استفاده می کنند( مانند شامپوهای پروتئینی). در واقع، در دنیایی توسعه یافته که کمبود پروتئین غیر معمول است، دریافت پروتئین رژیم غذایی اهمیت کمی داشته و به بیماری ارتباط ندارد. با این حال، در کشور های در حال توسعه که کمبود پروتئین رایج تر است احتمال بروز بیماری هایی مانند کواشیرکور ( کمبود کامل پروتئین در کودکان که ویژگی آن نفخ شکم است) و ماراسموس ( کمبود پروتئین ناشی از کمبود انرژی کل رژیم غذایی که ویژگی آن تحلیل رفتگی بافت عضلانی است) وجود دارد.

عملکرد پروتئین

نقش پروتئین ها

1. نقش حفاظتی ؛ دارای خواص بیولوژیکی هستند. مثل آنتی بادی ها و ایمونو گلوبین ها.
2. نقش کاتالیزوری مثل آنزیم ها.
3. حمل کننده یا ناقل؛ مثلآ آلبومین بیلی روبین و هورمونهای تیروئید را حمل می کند. ترآنس فرین آهن را حمل می کند و سرولوپلاسمین ناقل مس است.
4. نقش انعقادی
5. نقش ساختمانی مثل کلاژن در اسکلت بدن
6. نقش انقباضی مثل اکتین و میوزین
7. منبع انرژی و سوختی است
8. نقش در ریکاوری و ترمیم عضلات

اگر دو اسید آمینه با یکدیگر پیوند پپتیدی تشکیل دهند ترکیب بدست آمده را دی پپتید می گویند.

چنانچه تعداد اسید های آمینه از ۲ تا ۱۰ عدد باشد ترکیب حاصل را الیگو پپتیدی می نامند که می توانند به عنوان هورمون یا پیک عمل کنند.

در صورتیکه تعداد اسید آمینه از ۱۱ تا ۵۰ باشد ترکیب را پلی پپتید می نامند. مثلا ACTH   یک پلی پپتید است که ۳۹ اسید آمینه دارد یا اندورفین که در زمان های خوشایند مثل شادی، خنده و ورزش ترشح می شود.

ترکیباتی که تعداد اسید آمینه های آن از ۵۰ بیشتر و وزن آنها از ۵۰۰۰ دالتون تجاوز کند اصطلاحا پروتئین نامیده می شوند. ( وزن یک هیدروژن را یک دالتون در نظر می گیرند) باید توجه داشت که ترکیب آمینو اسید ها در یک پپتید و یا یک پروتئین توسط ترتیب بازها در دزوسکی ریبونوکلئیک اسید DNA  در ژن تعیین می شود.

عملکرد پروتئین

بسیاری از هورمون  های مهم پپتید هستند:

۱ـ هورمون های پانکراس ( گلوکاگن و انسولین) که غظلت گلوکز خون را کنترل می کنند.

۲ـ هورمون های رشد که از هیپوفیز قدامی ترشح می شود.

۳ـ اکسی توسین

۴ـ اندورفین ها

۵ـ هورمون های هیپوتالاموس

۶ـ هورمون  محرک فولیکول

۷ـ تعدادی فاکتور های مهم رشد