وضعیت آهن و عملکرد ورزشی

وضعیت آهن و عملکرد ورزشی

ورزشکاران دلیل خوبی برای نگران بودن در مورد وضعیت آهن دارند، زیرا ظرفیت حمل اکسیژن و عملکرد آنزیم های اکسایشی، سازه های بسیار مهمی در عملکرد جسمانی هستند. فقر آهن یکی از رایجترین کمبود های مواد مغذی در عموم مردم است و بدهی است که فقر آهن و کم خونی ناشی از فقر آهن شیوع برابری در ورزشکاران دارد.

دلایل فقر آهن در ورزشکاران :

دریافت کم آهن از رژیم غذایی، ممکن است ورزشکاران غذاهایی را با سطح ناکافی آهن مصرف کنند.

مصرف غذاهایی با میزان جذب پایین آهن، منابع گیاهی آهن نسبت به منابع گوشتی آهن کمتر و میزان جذب پایین تری دارد.

افزایش از دست دادن آهن (خون ادراری)، ممکن است تجزیه ی گلبول قرمز خون به دلیل افزایش فشار بین عروقی به سرعت روی دهد که پیامد آن همولیز است. این وضعیت می تواند سبب از  دست رفتن آهن ( به صورت هموگلوبین و میوگلوبین ) در ادرار به دلیل پارگی گلبولهای قرمز خون شود.

از دست رفتن آهن در عرق، از دست رفتن آهن در عرق اندک است اما ممکن است در ورزشکاران با دریافت کم آهن، سبب فقر آهن شود.

از دست رفتن آهن در خون ریزی، از دست رفتن از طریق GI یا قاعدگی منظم خطر فقر آهن را افزایش می دهد.

کم خونی کاذب ناشی از رقیق سازی (به کم خونی ورزشی هم معروف است)، تمرین جسمانی سبب افزایش حجم خون میشود که پیامد آن رقیق شدن (هر چند موقتی) گلبول های قرمز خون است.

وضعیت آهن و عملکرد ورزشی

دریافت رژیم غذایی: دریافت رژیم غذایی ورزشکاران، به ویژه ورزشکاران استقامتی بر غذاهای کربوهیدراتی و کاهش دریافت گوشت متمرکز است. در کل، این الگوی غذا خوردن به دیدگاه آرمانی توزیع بهینه ای سوبسترا های انرژی مربوط است، اما ممکن است دریافت آهن را کاهش دهد. علی رغم این حقیقت که به تازگی برای پایش بهداشتی عمومی به منظور کاهش شیوع کم خونی ناشی از فقر آهن، غلات با آهن غنی می شوند اما  بدهی است که گوشت مقدار آهن بیشتری نسبت به دیگر غذاها فراهم می کند. ورزشکاران گیاهخوار به دلیل پرهیز از خوردن غذاهای پر آهن، در معرض بیشترین خطر فقر آهن قرار دارند.

جذب پایین آهن: جذب آهن در افرادی که به بالاترین مقدار نیاز دارند، نسبتا پایین است (به ندرت بیش از ۱۰ درصد رژیم مصرفی کل). جذب آهن توسط دریافت گوشت و کاهش دریافت غذاهای بدون گوشت افزایش می یابد. به علاوه، ترکیب اصلی سبزی ها (اسید اگزالیک) و غلات (اسید فیتیک) به آهن و دیگر مواد معدنی دو ظرفیتی متصل شده و فراهمی آن‌ها را برای جذب کاهش می‌دهد. آهن با دیگر مواد معدنی دو ظرفیتی (کلسیم، منیزیوم و روی ) به صورت رقابتی جذب می شود، بنابراین ممکن است دریافت یک یا چند ماده معدنی میزان جذب آهن را کاهش دهد. به ویژه، دریافت مکمل کلسیم، به احتمال زیاد جذب آهن را کاهش می دهد.

افزایش تجزیه گلبول قرمز خون: برخی مطالعات نشان داده اند که همولیز ناشی از فشار بین عروقی در ورزشکاران نسبت به غیر ورزشکاران بیشتر است.

همولیز زمانی روی می دهد که نیروی فشاری سبب تجزیه زودرس و پرتابی گلبول های قرمز خون (RBCs) شود. طول عمر RBCs ورزشکاران در حدود ۸۰ روز و غیر ورزشکاران در حدود ۱۲۰ روز است. ممکن است دوندگان به دلیل ضربه های پی در پی پا و ورزشکاران رشته های برخوردی، در معرض خطر افزایش همولیز قرار داشته باشند، اما همولیز در شناگران و ورزشکاران حرکات موزون نیز گزارش شده است. اهمیت ضربه های پا در همولیز مستند است به طوری که عبارت ” همولیز ناشی از ضربه پا ” اغلب برای نشان دادن این وضعیت به کار می رود. به طور ویژه، هر چه سطحی که ورزشکار روی آن فعالیت می کند سخت تر باشد، ظرفیت همولیز نیز بالاتر است.