لیپوژنز

لیپوژنز

لیپوژنز، ذخیره اسیدهای چرب به شکل تری گلیسیرید، سازو کار اصلی حفظ انرژی مازاد چربی، کربوهیدرات و اسید آمینه‌های رژیم غذایی را نشان می دهد. بیوسنتز اسیدهای چرب مستلزم اضافه شدن واحدهای دو کربنه به زنجیره اسیدهای چرب در حال رشد است. همه اسیدهای چرب پستانداران زوج کربن اند. دهنده های واحد های دوکربنه عبارتند از مولکول سه کربنه مالونیل کو آنزیم آ.

سنتز این مولکول با آنزیم استیل کوآنزیم آ کربوکسیلاز کاتالیز می‌شود که محدود کننده سرعت مسیر بیوسنتز اسیدهای چرب به شمار می رود. استیل کوآنزیم آ کربوکسیلاز با انسولین ( محرک) و گلوکاگون ( مهارکننده) کنترل می شود. گلوکز و لاکتات بهترین پیش سازهای سوبسترا در سنتز اسیدهای چرب به شمار می روند. افزایش مقادیر انسولین ( برای مثال بعد از خوردن غذا)، با تحریک مسیر گلیکولیزی، تولید استیل کوآنزیم آ را تضمین می کند.

لیپوژنز

سرعت سنتز تری گلیسرید در کبد و بافت چربی به تامین آسیل- کوآی چرب بستگی دارد. سنتز تری گلیسیرید در کبد سنتز خود به خودی اسیدهای چرب را نشان می دهد، در حالی که در بافت چربی، اسیدهای چرب از تجزیه ترکیبات تری گلیسیریدی VLDL که در کبد سنتز می‌شوند یا شیلومیکرون ها از ذره های VLDL هایی به دست می‌آیند که در سلولهای اپی تلیال روده کوچک سنتز می‌شوند. انسولین فعالیت لیپوپروتئین لیپاز بافت چربی را تحریک می کند. در جوامع غربی که تقریباً ۳۵ درصد انرژیم غذایی از چربی ها تامین می شود، سنتز خود به خودی اسیدهای چرب خیلی کم رخ می‌دهد و تری‌گلیسرید ذخیره از چربی رژیم غذایی به دست می آید.

چربی رژیم غذایی از روده به شکل شیلومیکرون ها حمل می شود. این لیپوپروتئین ها به درون دستگاه لنفاوی ترشح و از راه مجرای سینه ای وارد خون می شوند. بدین ترتیب، قبل از آنکه باقیمانده‌های شیلومیکرونی حاوی ویتامین های محلول در چربی و کلسترول باشند و در کبد برداشت شوند، به درون بافت چربی تخلیه می‌شوند.

بسته به شرایط هورمونی، VLDL ها هرگونه تری‌گلیسیرید تازه سنتز شده را به بافت چربی و عضله منتقل می‌کنند. در شرایط آنابولیکی (انسولین زیاد) تری گلیسرید موجود در VLDL با دخالت لیپوپروتئین لیپاز بافت چربی تجزیه می شود. در نتیجه، اسید های چرب را برای ذخیره به شکل تری گلیسرید در بافت چربی تامین می کند. با وجود این، در شرایط استرسی ( کاتابولیکی) که غلظت گلوکوکورتیکوئید افزایش می یابد، VLDL با دخالت لیپوپروتئین لیپاز عضلات اسکلتی متابولیزه می شود و اسیدهای چرب وارد فرایند بتا – اکسایش می‌شود و انرژی مورد نیاز بافت را تامین می کنند.