تغذیه در دوران شیردهی

تغذیه در دوران شیردهی – دوران بارداری، جنین بسیاری از ذخائر بدن مادر را مصرف می کند و اگر مادر در دوران شیردهی تغذیه نامناسبی داشته باشد، به مرور خصوصاً با زایمانهای مکرر قوایش تحلیل می رود ، استخوانهایش پوک می شود ، ریزش مو پیدا می کند و گاهی ازترس اینکه این عوارض پیش آید آنقدر پرخوری می کند که وزنش بالا رفته و بازگشت به وزن پیش از بارداری بسیار مشکل خواهد شد. پس بسیار اهمیت دارد مادر دقیقاً بداند چه میزان انرژی و مواد مغذی نیاز دارد.
تغذیه در دوران شیردهی
۱- انرژی:
مادر شیرده به طور متوسط۷۵۰ میلی لیتر شیر(۵۵۰تا۱۲۰۰ میلی لیتر) در ۲۴ ساعت تولید وترشح می کند .برای تولید این مقدار شیر،۵۰۰ کیلو کالری انرژی لازم است.در هنگام بارداری پستان مادر رشد می کند و سلولهای اختصاصی تولید شیر بوجود می آید ولی پس از تولد تولید شیر وابسته به مکیده شدن پستان مادر بوسیله کودک است هرچه نوزاد بیشتر مک بزند ,شیر بیشتری ترشح می گردد.خستگی ,اضطراب و نگرانی مادر موجب کم شدن تغذیه مادر شده و تولید شیر را کاهش می دهد.
۲- پروتئین:
تغذیه در دوران شیردهی نیاز مادر به پروتئین ۲۵ گرم اضافه می شود.منابع حیوانی و گیاهی توصیه می شود بنابراین توصیه میشود به مقدار کافی از مواد غذایی مانند شیر،ماست،پنیر،گوشت وتخم مرغ استفاده کند.
۳- مواد معدنی:
مهمترین املاح کلسیم و آهن هستند که اگر مادر مشکل کم خونی داشته باشد و یا در معرض کم خونی باشد مصرف قرص فروس سولفات ضروری است. برای تامین کلسیم مادر باید در روز ۳ تا ۴ لیوان شیرکم چربی و سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج ، نعناع ،جعفری ، کرفس و کلم و نیز مغز بادام و بادام زمینی مصرف کند.
۴- ویتامین ها:
برای تامین ویتامین های لازم ، مادر حتماً به ۵ تا ۶ لیوان سبزیجات تازه بصورت سالاد، سبزی خوردن و یا پخته شده در غذا نیاز دارد و بایستی هر روز ۴ تا ۵ عدد میوه مصرف کند.
۵- چربی ها:
مقدار چربی موجود در شیر مادر، بستگی به میزان چربی غذایی مادر دارد. بنابراین تغییر مقدار و نوع چربی در رژیم غذایی مادر شیرده ,موجب تغییر چربی شیر مادر می گردد. مقدار کلسترول شیر مادر در حدود ۱۰ تا ۲۰ میلی گرم در ۱۰۰ میلی لیتر می باشد ، بنابراین کودک در شبانه روز مقدار ۱۰۰ میلی گرم کلسترول از شیر مادر دریافت می کند. مقدار کلسترول شیر مادر با رژیم غذایی او تغییر نمی کند، ولی با ادامه شیر دادن به تدریج کاهش می یابد. در شیر مادر یک سری چربی های غیر اشباع موجود است که در غدد پستان ساخته نمی شوند و باید از طریق غذا تامین شوند. پس بهتر است مادر هفته ای یک بار ماهی مصرف کند و از روغن زیتون در سالادش استفاده کند.

۶- آب:
مادر در روز به ۳٫۸ لیتر آب نیازدارد. این میزان به ازای هر ساعت ورزش سبک، یک لیوان افزایش پیدا خواهد کرد و در تابستان به دلیل تعرق بدن یک تا دو لیوان باید به آن اضافه شود.
تغذیه در دوران شیردهی و میان وعده های غذایی:
مادر شیرده علاوه بر سه نوبت غذای کافی و سالم، باید میان وعده های غذایی سالم نیز مصرف کند. تهیه غذاهای اصلی خوب و سالم و میان وعده های غذایی برای مادری که هم باید به کودک خود شیر دهد وهم فعالعیت روزمره را انجام دهد ساده وآسان نیست.
تغذیه در دوران شیردهی و کم کردن وزن:
شیر دادن به کودک موجب می شود که وزن مادر کم شود. تحقیقات نشان داده است مادرانی که به کودک خود شیر می دهند، زودتر از مادرانی که به کودک خود شیر خشک می دهند، وزن قبل از آبستنی خود را بدست می آورند، زیرا تمام چربی هایی که در دوران بارداری در بدن آنها جمع شده است، در هنگام شیر دادن از دست می رود و حتی مقداری از چربی هایی که در قبل از حاملی داشته اند، در بدن آنها سوخته می شود. پیروی از رژیم غذایی غلط برای کاهش وزن در مادر شیرده، باعث می شود که او دچار سوء تغذیه شود و سرانجام شیر مادر کم و خشک گردد. بنابراین بهترین کار این است که مادر شیرده با داشتن یک رزیم غذایی صحیح تحت نظر کارشناسان تغذیه و استفاده از یک برنامه ورزشی ، وزن خود رابه تدریج کم کند.

تغذیه در دوران شیردهی و مواد غذایی غیر مجاز:

۱- دم کرده های گیاهی : گاهی دم کرده های گیاهی مثل چای نعناع و گل گاو زبان موجب بروز اثرات جانبی مثل تهوع و استفراغ در مادر می شود و ترکیبات این نوشیدنی ها وارد شیر شده و امکان دارد همین اثرات در نوزاد هم بروز کند.

۲- کافئین :
کافئین وارد شیر مادر شده و موجب تحریک پذیری نوزاد می شود. بنابراین توصیه می شود مادر شیرده کمتر از ۲ لیوان در روز قهوه و کوکا مصرف کنند ، شکلات و کاکائو هم دارای تئوبرومین است که مانند کافئین محرک است و بهتر است مصرفش محدود شود.

۳- قند مصنوعی :
اثر قندهای بدون کالری و محصولات شیرین و بدون قند بر نوزاد نامشخص است. پس بهتر است مصرف این مواد در شیردهی محدود شود.

۴- ادویه جات زیاد :
مصرف زیاد ادویه ها طعم شیرمادر را عوض می کند بنابراین بهتر است کمتر مصرف شوند. بعضی از کودکان که از شیر مادر تغذیه می شوند، ممکن است که غذاهایی را که مادرمصرف نموده و از شیر دفع می شود، تحمل نکنند. به طور مثال مادر اگر سیر، پیازیا حبوبات بخورد، شیر او ممکن است موجب قولنج یا دردهای شکمی شود. همچنین کلم و شلغم وحتی میوه هایی مانند زرد الو والو و خوردن بیش از حد بعضی میوه ها مانند هندوانه و هلو و بعضی از سبزی ها ممکن است باعث ایجاد گاز در روده ودردهای شکمی کودک گردد. بنابراین مادر باید در دوران شیر دهی دقت کند در صورتی که در خلال ۲۴ ساعت بعد از خوردن یکی از مواد ذکر شده ، کودک به شکم درد و یا نفخ دچار شد، از خوردن آن مواد غذایی خودداری کند. به طور کلی مادر شیرده هرغذایی را که میل دارد می تواند بخورد و هیچ غذایی رانباید برای او منع کرد، مگر آن که با خوردن آن غذا کودک دچار دردهای شکمی شود.