گازهای روده ای و نفخ

گازهای روده ای و نفخ

هوا معمولاً بلعیده می‌شود و گازهای دیگری طی فرآیندهای گوارشی و باکتری‌ها در مجرای گوارشی تولید می‌شوند.

گازهای روده‌ای شامل نیتروژن(N2)، اکسیژن(O2)، هیدروژن(H2) و در بعضی افراد متان(CH4) می‌باشند. به ‌طور طبیعی حدود ۲۰۰ میلی‌لیتر گاز در روده وجود دارد و هر فرد هر روز به ‌طور متوسط ۷۰۰ میلی‌لیتر گاز دفع می‌کند.

عدم تحرک جسمانی، کاهش حرکات دستگاه گوارشی، بلعیدن هوا، ترکیبات غذایی و اختلالات گوارشی همگی می‌توانند در مقدار گاز روده‌ای دخیل باشند.

افزایش تولید گاز در معده و روده باریک ممکن است به دلیل تخمیر باکتریایی بخصوص با مصرف کربوهیدرات‌ها رخ دهد و مشکلاتی از جمله ناراحتی شکمی و نفخ را به ‌همراه داشته باشد.

ممکن است غذاهایی پرکالری و غنی از چربی حرکت گاز به قسمت بالای روده کوچک و بالاتر از آن را کند کنند.

مصرف مقادیر زیاد فیبر غذایی مخصوصاً فیبرهای محلول، نشاسته‌های مقاوم به هضم لاکتوز در افرادی که کمبود لاکتاز دارند، یا مقادیر متوسط فروکتوز یا قندهای الکلی مثل سوربیتول ممکن است منجر به افزایش تولید گاز در کولون و افزایش نفخ شوند.

هنگامی ‌که فروکتوز به شکل سوکروز یا مقادیر کم (High fructos corn syrup) HFCS  (شربت ذرت غنی شده با فروکتوز) مصرف می‌شود معمولاً به‌ خوبی جذب می‌شود اما زمانی ‌که فقط به ‌صورت شکر یا غالباً شکر مصرف می‌شود به‌خوبی جذب نمی‌شود.

مقادیر ۱۰ الی ۲۰ گرم فروکتوز در کودکان یا ۲۵ گرم در بزرگسالان برای ایجاد علائم سوء جذب کافی است.

در ارزیابی بیمار باید مشخص شود که مشکل بیمار افزایش تولید گاز یا عدم دفع و انقباضات ناشی از آن است. عدم تحرک فیزیکی و انسداد جزئی ممکن است در ناتوانی در دفع گاز تولیدی دخیل باشند.

مصرف غذاهای کم ‌انرژی یا کم ‌چرب ممکن است حرکت گاز از دستگاه گوارش فوقانی را زیاد کنند و تحرک یا فعالیت بدنی ممکن است به دفع گاز از طریق آروغ زدن یا مقعد کمک کند.

تاکید اصلی در کنترل رژیمی تولید گاز در کولون، کاهش دریافت کربوهیدرات‌هایی است که دچار سوء جذب ‌شده و تخمیر می‌شوند.

عامل شناخته ‌شده‌ای که باعث می‌شود حبوبات تولید گاز کنند این است که علاوه‌ بر این‌ که مقادیر زیادی فیبر دارند بلکه حاوی استاکیوز و رافینوز هستند که این کربوهیدرات‌ها به مقدار کم در روده کوچک هضم می‌شوند. غذاهایی حاوی رافینوز مثل حبوبات، کلم بروکلی، آسپاراگوس و بعضی از غلات کامل باعث افزایش تولید گاز می‌شوند.

تغییرات قابل ‌توجه رژیمی از جمله یک رژیم پرفیبر می‌تواند بر روی تولید گاز اثر بگذارد. دریافت رژیم پرفیبر در طول زمان بر روی ترکیب میکروفلورای روده اثر می‌گذارد. افزایش تدریجی در میزان فیبر به ‌همراه مصرف کافی مایعات می‌تواند به کاهش تولید گاز کمک کند. همچنین بی‌تحرکی و یبوست باعث کاهش جابجایی گاز می‌شود، لذا ورزش، تحرک و فعالیت بدنی مؤثر می‌باشد.