رونویسی ژن و ترجمه پروتئین

رونویسی ژن و ترجمه پروتئین

• ژنوم

هسته سلول ها حاوی DNA ژنومی است که ۵۰ درصد آن از پدر و ۵۰ درصد آن از مادر به ارث میرسد. DNA ژنومی در ۴۶ کروموزوم سازمان می یابد: ۲۲ جفت کروموزوم غیر جنسی و یک جفت کروموزوم جنسی که جنسیت را تعیین می کند. مجموع این ۴۶ کروموزوم را ژنوم انسان می نامند و حاوی ۳۰ هزار تا ۴۰ هزار ژن است.

• ساختار DNA

DNA ژنومی از دو رشته مکمل تشکیل شده که در مارپیچ مضاعفی آرایش یافته اند. رشته های DNA از بازه ها، قندها ( دزوکسی ریبوز) و فسفات شکل می‌گیرند. بازهای DNA عبارتند از آدنین، گوانین، سیتوزین و تیمین. رشته های مکمل، آدنین با تیمین و سیتوزین و گوانین جفت میشوند.

• رونویسی DNA

در رونویسی DNA، یکی از رشته های DNA ژنومی با استفاده از آنزیم RNA پلیمر از II برای ساختن mRNA کپی می شود. RNA ها نیز از بازها، قندها (ریبوز) و فسفات شکل می گیرند. بازهای RNA عبارت اند از آدنین، گوانین، سیتوزین و اوراسیل. mRNA که هنگام رونویسی DNA  ساخته می‌شود به سیتوپلاسم انتقال می‌یابد. در سیتوپلاسم برای تولید پروتئین در ریبوزوم ها به کار می رود. همه ژن ها در همه زمانها رونویسی نمیشوند.

• ترجمه mRNA

در ریبوزوم ها، mRNA پروتئین ترجمه می‌شود (در ریبوزوم های آزاد سیتوپلاسمی یا در ریبوزوم های شبکه آندوپلاسمی دانه ‌دار (RER). توالی اسید آمینه هایی که در پروتئین سنتز می شوند،  از راه توالی بازهای mRNA معین می شود. توالی  بازهای mRNA نیز به نوبه خود به توالی بازهای DNA ژنومی وابسته اند که از آن مشتق می شوند. توالی mRNA به صورت سه بازی (کدون) و همزمان است. ملکول RNA ناقل (tRNA) توالی آنتی کدون های سه بازی ویژه‌ای دارد و با اسید آمینه های خاصی جفت می شود و در فرایند ترجمه mRNA برای ساختن پروتئینی با توالی از پیش تعیین شده به کار می رود. پروتئین پس از تولید، دستخوش تغییراتی در سلول می شود.

رونویسی ژن و ترجمه پروتئین