تعادل مایعات بدن

تعادل مایعات بدن

عرق ریزی

دمای محیط در برخی شرایط می‌تواند به اندازه دمای پوست و دمای بخش های عمقی بدن برسد و یا از آن هم بیشتر شود. به همین دلیل تبخیر می تواند نقش مهمی در دفع گرما داشته باشد. زیرا زمانی که دمای محیط افزایش می یابد، تشعشع، جابجایی و هدایت کمتر موثر هستند. افزایش وابستگی به تبخیر به معنی افزایش نیاز به عرق ریزی است. افزایش دمای خون باعث می‌شود که هیپوتالاموس پیام‌های عصبی را از طریق تارهای عصبی سمپاتیک به میلیونها غدد بفرستد.

غدد عرق دارای ساختار لوله های است و  در تمام بخش های لایه میانی پوست و بشره قرار دارند. عرق از پلاسمای تصفیه شده تشکیل شده است. همچنان که این ماده تصفیه شده از مجرای غده عرق عبور می کند، سدیم و کلر به تدریج بازجذب شده و به بافت های اطراف و سپس خون باز می گردند. هنگامی که عرق ریزی کم است، زمان کافی برای بازگشت تقریبا کامل سدیم و کلر وجود دارد. بنابراین، مقدار ناچیزی مواد معدنی در عرق وجود دارد. زمانیکه میزان عرق ریزی در هنگام تمرین افزایش می‌یابد ماده تصفیه شده خیلی سریع از مجرای غده عرق عبور می‌کند و زمان کافی برای باز جذب وجود ندارد؛ در نتیجه میزان سدیم و کلر در عرق می‌تواند به طول قابل توجهی افزایش یابد. آلدسترون می‌تواند غدد عرق را تحریک کند و باعث باز جذب بیشتر سدیم و کلر شود. پتاسیم، کلسیم و منیزیم به طور طبیعی در عرق و پلاسما به یک میزان وجود دارند. زیرا، عرق مکانیزمی برای نگهداری این الکترولیت ها ندارند.

تعادل مایعات بدن

هنگام فعالیت ورزشی در گرما میزان تعریق افزایش می یابد تا خنک کنندگی تبخیری زیاد شود. مقدار تعریق از ورزشکاری تا ورزشکار دیگر فرق می‌کند ولی عموماً مقدار آن یک لیتر در ساعت است.

بدن در هنگام اجرای تمرین سخت و شدید در هوای گرم می‌تواند به میزان یک لیتر عرق در هر ساعت به ازای هر متر مربع از سطح بدن از دست بدهد. هر لیتر از عرق تبخیر شده ۵۸۰ کیلو کالری را دور می سازد. یک فرد متوسط ۱.۵ تا ۲.۵ لیتر عرق یا در حدود ۲ تا ۴ درصد از وزن بدن را در هر ساعت از دست می‌دهد.

نکته: بالاترین میزان طریقی که در متون گزارش شده معادل ۳.۷ لیتر در ساعت و متعلق به ورزشکاری به نام آلبرتوسالازار بوده است.

با افزایش میزان تعریق حجم خون کاهش می یابد و تونیسیته پلاسما افزایش می یابد. کاهش حجم خون به کاهش جریان خون پوستی و کاهش برون ده قلبی منجر می شود. در نتیجه توانایی بدن برای دفع گرما کاهش می یابد. پیامد چنین اتفاقاتی افزایش دمای مرکزی است که اگر با کاهش حجم خون تلفیق شوند فشار قلبی عروقی و خطر بیماری گرمایی هر دو افزایش می یابند.

تعادل مایعات بدن

نکته: عرق ریزی به میزان ۲ تا ۳ لیتر در ساعت مشاهده شده است.  ولی این مقدار نمی‌تواند برای بیش از چند ساعت ادامه داشته باشد. حداکثر میزان عرق ریزی در هر روز بین ۱۰ تا ۱۵ لیتر است، در نتیجه خون مورد نیاز عضلات محدود می شود که در نتیجه دفع گرما نیز محدود و عملکرد استقامتی کاهش می یابد.

دونده های استقامتی ممکن است با عرق ریزی نزدیک به ۶ درصد از وزن بدن خود را از دست بدهند.

از دست دادن آب و مواد معدنی از طریق عرق سوزی باعث ترشح آلدسترون و هورمون ضد ادراری (ADH) می شود.  چند روز فعالیت شدید پیاپی در هوای گرم باعث می‌شود تا آلدسترون دفع سدیم از کلیه ها را محدود کند و سدیم بیشتری به وسیله بدن نگهداری شود که باعث نگه داشتن آب بیشتری در بدن شود. در نتیجه حجم پلاسما و آب میان بافتی می تواند تا میزان ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش یابد.

نکته: در دمای بالای ۳۰ تا ۳۲ درجه سانتیگراد تشعشع، هدایت و جابجایی به جای اینکه راهی برای از دست دادن گرمای بدن باشند به گرمای بدن می افزایند.

پاسخ های فیزیولوژیکی بر فعالیت بدنی در گرما:

تولید گرما، زمانی که در محیط سرد تمرین می کنید به نفع شماست؛ زیرا، به حفظ دمای طبیعی بدن کمک می کند. حتی تمرین در یک محیط معتدل ۲۱ تا ۲۶ درجه سانتیگراد گرمای متابولیکی را بر مکانیزم های کنترل دمای بدن تحمیل می‌کند.