منبع انرژی گلیکولیتیک

منبع انرژی گلیکولیتیک (بی هوازی )

منبع انرژی دیگری وجود دارد که از راه تجزیه یک مولکول گلوکز، ATP تولید می کند. این فرایند  متابولیزه  کردن گلوکز را گلیکولیز می‌خواند که بسته به اینکه مولکول گلوگز از کجا به دست آمده ، به طور خالص ۲ یا ۳ ATP تولید می کند. گلیکولیز از راه یک زنجیره واکنشهای شیمیایی به رهایش انرژی و تجزیه یک مولکول گلوکز و تبدیل آن به ترکیبی که اسید پیرویک خوانده می شود، منتهی می گردد. از انجا که  این سیستم انرژی می‌تواند بدون نیاز به اکسیژن ATP تولید کند، لذا آن  را به یک منبع انرژی بی هوازی  می شناسند.

گلوکزی که در جریان گلیکولیز متابولیزه می شود، از خون یا از راه هضم و جذب کربوهیدرات ها یا از تجزیه گلیکوژن (شکل ذخیره گلوکز) موجود در کبد به دست می‌آید. گلوکز ضمنآ می تواند از گلیکوژن  ذخیره در عضلات اسکلتی فعال نیز متابولیزه شود. فرآیند متابولیزه  شدن گلیکوژن به گلوکز را گلیکوژنولیز می خوانند. در همه بافت ها  گلیکوژن، با دخالت آنزیم فسفوریلاز به گلوکز-۱- فسفات تبدیل که بر اثر شکسته شدن بیشتر به گلوکز-۶- فسفات تغییر شکل می دهد. به محض آن که گلوگز-۶- فسفات تشکیل شد، فرایند گلیکولیز آغاز می شود. عمده مولکولهای گلوگز فسفوریله شده، از بین نمی روند. مولکول فسفاتی که  به هر مولکول گلوکز می چسبد مانع می شود تا آن را به خارج از سلول  انتشار یابد. با وجود این، کبد آنزیم فسفریلاز ویژه‌ای دارد که گلوکز-۶- فسفات را به گلوکز و Pi تبدیل می کند.  این موضوع باعث می‌شود تا مولکول گلوکز به درون خون تزریق شود و به بافت هایی می‌رود که به گلوکز اضافی احتیاج دارند. هیچ یک از بافتهای دیگر این توانایی را ندارند که گلوکز را دفسفوریله کنند، لذا این امکان  به وجود می‌آید تا گلوکز به بافت هایی که به آن نیاز دارند، منتقل شود.

منبع انرژی گلیکولیتیک (بی هوازی )

متابولیزه  شدن گلوکز به اسید پیرویک یک فرآیند ۱۰ مرحله ای است. اگه گلیکولیز با تجزیه گلیکوژن ذخیره ای شروع شود، از متابولیسم کامل آن ۳ مولکول ATP خالص به دست می آید. با وجود این، اگر گلیکولیز از گلوکز آغاز شود،  تنها ۲ مولکول ATP خالص تولید می شود، چون برای تبدیل گلوکز به گلوکز-۶- فسفات، ۱مولکول ATP هزینه می شود. از آنجا که هنگام گلیکولیز بی هوازی، اکسیژن وجود ندارد، لذا اسید پیرویک به اسیدلاکتیک تبدیل خواهد شد.

انباشته شدت اسیدلاکتیک در داخل عضله، چندین اثر زیانبار دارد که مانع از عملکرد عضله می شود. هر گونه افزایشی در اسید لاکتیک، PH عضله را کمتر میکند (عضله بیشتر اسیدی می شود) اغلب باعث می شود تا پس از فعالیت‌های ورزشی خیلی شدید، نوعی درماندگی ( بی رقمی) احساس شود. بی رمقی که در عضلات فعال هنگام چنین فعالیت های احساس می شود، بازتاب فعال شدن گیرنده های حسی (گیرنده های درد) هستند که به افزایش ⁺H حساس می باشند. افزایش اسیدلاکتیک همچنین مانع از آن دسته از فرآیندهای شیمیایی می‌شود که بر تولید ATP موثرند و نیز با جلوگیری از پیوند کلسیم به تروپونین، قابلیت انقباض عضله را به تاخیر می‌اندازد.

علیرغم این آثار جانبی ناخواسته، در مقایسه با ATP-PC، گلیکولیز می تواند مقدار انرژی زیادی تولید کند. با وجود این، گلیکولیز نمی تواند انرژی زیادی به ازای یک واحد زمانی معینی تولید کند. بنابراین به همان اندازه منبع انرژی ATP-PC، پرتوان نیست. گلیکولیز، منبع انرژی اصلی آن دسته از  فعالیت‌های ورزشی خیلی شدیدی است که بین ۱تا ۳ دقیقه به درازا می‌انجامند.