گلوکونئوژنز(GNG)

گلوکونئوژنز (GNG)

گلوکونئوژنز (GNG) سنتز گلوکز از پیش سازهای غیر کربوهیدراتی مثل لاکتات، اسیدهای آمینه و گلیسرول است. حداقل نیاز مولکول برای آنکه بتواند پیش سازی در سنتز گلوکز باشد، داشتن ۳ اتم کربن یا بیشتر است. بدن انسان نمی تواند از اسیدهای چرب برای ساختن گلوکز استفاده کند، زیرا مسیر سوخت و ساز اسیدهای چرب به استیل کوآنزیم آ منتهی می‌شود که مولکولی دو کربنی است. GNG در کبد، کلیه و تا حدودی در روده کوچک انجام می‌شود. GNG سازکار سنتز مجدد گلوکز است.  پیش سازهای GNG عبارتند از لاکتات که از عضلات اسکلتی هنگام فعالیت ورزشی بی هوازی کوتاه مدت (چرخه کوری) آزاد می‌شود، و گلیسرول که از بافت چربی هنگام لیپولیز آزاد میشود.

به علاوه، زمانی که مقادیر گلیکوژن کبدی هنگام ناشتایی تخلیه می شوند، بدن با سنتز گلوکز از اسید آمینه ها (خصوصاً آلانین و گلوتامین) که از پروتئین عضلات اسکلتی آزاد می شوند پاسخ می دهد. این فرایند تلاشی است برای حفظ غلظت گلوکز خون در محدوده ۴ میلی مول، زمانی که گلوکز دریافتی از راه رژیم غذایی کفایت نکند.

هنگام ناشتای طولانی مدت، نیاز مغز به گلوکز کاهش می یابد، زیرا در مقایسه با گلوکز، مغز ما با استفاده بیشتر از اجسام کتونی که سوبسترای انرژی برترند خود را با شرایط کمبود گلوکز دریافتی تطبیق می دهد. در دیابت ملیتوس کنترل نشده و در مرحله پرسوخت و سازی پاسخ به آسیب، فعالیت گلوکونئوژنزی  بدن افزایش می یابد. هر چند واکنش آغازین گلوکونئوژنز در میتوکندری رخ می دهد، ولی بیشتر مسیر به غیر از سه مرحله ای که از نظر انرژی زایی مطلوب نیست صرفاً معکوس شدن مسیر گلیکولیزی است. استفاده از اسیدهای آمینه ها در سوبستراهای گلوکونئوژنز مستلزم دفع گروه آمینی و تبدیل اسکلت کربنی به پیروات یا عضوی از چرخه اسید تری کربوکسیلی است.

بیشتر بافت ها توانایی تبدیل گلوکز به گلوکز-۶- فسفات و متابولیزه کردن آن را از راه گلیکولیز دارند. زمانی که گلوکز فراوانی وجود دارد، مثل بعد از صرف غذا، گلوکز سوبسترای اصلی انرژی می شود.